- Лічылася, што бусел - птушка боская, благаслаўлёная Богам. Але пры гэтым легенда паходжання не зусім прыгожая, - расказаў Сяргей Ермаловіч, вядучы навуковы супрацоўнік Беларускага дзяржаўнага музея народнай архітэктуры і побыту.
На самай справе легендаў шмат, але ўсе яны зводзяцца да аднаго: бусел пайшоў ад чалавека, якому Бог даў заданне - аднесці розных гадаў, змей і жаб, і ўтапіць у балоце. Але цікаўнасць перамагла, і той чалавек зазірнуў у торбу, а ўсе гады разбегліся ў розныя бакі. Бог за гэта пакараў чалавека, каб той да канца жыцця збіраў змей і жаб.
- Хотосьці праводзіць аналогію, што бусел - гэта Адам, або бусліха - гэта Ева. Таксама Бог ім даў заданне, яны яго не выканалі, і за гэта іх выгналі з Выраю.
Буслу - святой птушцы - нельга было чыніць шкоду. Лічылася вельмі дрэнным, калі хтосьці забіваў бусла або раскідваў гняздо, - гэта вядзе да шматлікіх бед.
- Ёсць легенда і пра чорнага бусла, як ён з'явіўся. Быў адзін злы чалавек, які разбурыў гняздо бусла. Той узяў сваіх птушанятак, і яны паляцелі ў лес. І ад такой крыўды сталі чорнымі. У іх яшчэ бусляняткі нарадзіліся, але дарослыя ім расказалі, якую шкоду ім учыніў гэты чалавек, і яны таксама пачарнелі.
Раней людзі верылі, што бусел можа помсціць. Напрыклад, прынесці гарачую галавешку і спаліць хату. Альбо, калі хтосьці раскідаў гняздо, у хату магла ўдарыць маланка, бо птушка нібы памочнік Перуна ці яго ўвасабленне на зямлі.
- Таму дзе гняздо бусла, там маланка ніколі не ўдарыць. Хата, на якой яно ёсць, у бяспецы.
Абараняў бусел і ад злых духаў, і ад розных жывёл, і ад змей. А пакрыўджаная птушка магла тую ж самую змяю кінуць у калодзеж, каб атруціць ваду.
- Дзе селіцца бусел, будзе шчасце, багацце і дабрабыт.
Мы ўжо казалі, што раскідваць гнёзды нельга. А вось дапамагаць іх будаваць - справа добрая. Зносілі ўсялякую старызну, бароны ды нейкія непатрэбныя жалезныя рэчы, каб гняздо было мацнейшае. А калі птушкі прыляталі вельмі рана ўвесну, падчас холаду, іх маглі нават пусціць у хату.
- Каб дзікую жывёлу пусціць у хату - гэта нонсенс. Гэта сведчыць, што беларусы асабліва добра ставіліся да буслоў і вельмі шанавалі іх.
Нездарма ж у традыцыйнай культуры адбілася, што птушка дзікая, а кранаць яе нельга, - такое бывала вельмі рэдка. Таму бусел і стаў адным з сімвалаў Беларусі і нашага народа.
| Падрыхтавана па відэа БЕЛТА, скрыншоты відэа.
Чытайце таксама:
Какие звуки издают аисты? Спросили у эколога
"Конечно, мы уважаем эту птицу!". Вот что придумали энергетики, чтобы спасать аистов
Аисты, васильки и колосья. 15 фото очень красивых белорусских полей крупным планом