К 100-летию БЕЛТА: "Навiны складаюць гiсторыю". Трудности восстановления

В 1945 году БЕЛТА ежедневно издавала для республиканских газет три вестника (дневной, вечерний и ночной) союзной и иностранной информации объемом 25 печатных страниц, два вестника (дневной и вечерний) республиканской информации - 10 страниц. Для областных газет пять раз в неделю и два раза в неделю для районных газет передавалась по радио республиканская информация (200 строк в сеанс). Каждую неделю агентство рассылало по почте областным и районным газетам статьи на разные темы. Однако взаимоотношения с периодическими изданиями складывались непросто. "Большинство областных и районных газет информацию БелТА не принимают и не печатают. Объясняется это вовсе не тем, что наша информация плохая, а тем, что в большинстве районных газет нет приемников, а областные газеты считают для себя необязательным принимать ее и печатать. Более 50 районных газет до сих пор не имеют с БелТА договоров, но систематически пользуются материалами ТАСС и БелТА… " /Из докладной записки ответственного руководителя БЕЛТА Третьякова на имя первого секретаря ЦК Компартии Беларуси П.К.Пономаренко/. Помещение, в котором располагалось агентство в Минске, было плохо приспособлено для нужд агентства. Напряжение электроэнергии было низким, поэтому агентство не могло использовать для работы даже маломощные радиоприемники, питавшиеся от сети. "Два года после войны БЕЛТА принимало информацию ТАСС на батарейных партизанских радиоприемниках, допуская пропуск и искажение текста. Многие из этих ошибок проникали в газеты Беларуси, восстанавливая коллективы газет против коллектива БЕЛТА. Республиканские газеты были вынуждены своими силами параллельно вести радиоприем информации ТАСС", - вспоминал впоследствии ответственный руководитель БЕЛТА в 1946-1955 годах М. Морозов. Трудности в этот период испытывала не только БЕЛТА. Страна стала на путь послевоенного восстановления. По сообщениям агентства белорусские газеты писали: У Беларусь прыбывае маёмасць, вывезеная нямецкімі акупантамі У рэспубліку пачала паступаць маёмасць, у свой час вывезеная гітлераўскімі бандытамі з прамысловых прадпрыемстваў і культурных устаноў Беларусі. З Рыгі дастаўлена каля 100 тысяч тамоў кніг, якія належаць бібліятэкам Акадэміі навук, імені Леніна і ЦК КП(б)Б. Прывезена таксама 740 экспанатаў Віцебскага краеведчага музея. Знаходзіцца ў дарозе некалькі вагонаў з апаратурай кіностудыі "Совецкая Беларусь". У Рыге таксама знойдзена абсталяванне Аршанскага ільнакамбіната, якое немцы не паспелі вывезці. ("Звязда" январь 1945 года)

Навагоднія падарункі воінам Чырвонай Арміі МАЛАРЫТА. Сяляне Маларыцкага сельсавета з вялікім патрыятычным уздымам арганізавалі збор новагодніх пасылак воінам Чырвонай Арміі. Па ініцыятыве жонкі франтавіка Ф.Касянюк сабрана і адпраўлена на фронт 161 пасылка з рэчамі і прадуктамі. Пачын маларытцаў быў падхоплен усімі жыхарамі раёна. Сяляне Астужскага і Хоцімскага сельсаветаў толькі за адзін дзень сабралі для воінаў Чырвонай Арміі 1000 яек, многа гародніны і іншых прадуктаў. Усяго сяляне раёна сабралі і адправілі ў дзеючую армію звыш 800 пасылак. У кожную пасылку яны ўклалі свае пісьмы, у якіх выказваюць гарачую любоў да байцоў і афіцэраў Чырвонай Арміі, дабіваючых фашысцкага звера ў яго ўласнай бярлозе, і бяруць на сябе абавязательствы чэснай і самаадданай працай у тылу дапамагаць фронту да поўнай перамогі над ворагам. ("Звязда" 6 января 1945 года)

Беларускія дзеці вяртаюцца на радзіму Савецкае Інформбюро ў аператыўнай зводцы 3 ліпеня 1944 года паведамляла аб страшэнных злачынствах гітлераўскіх мярзотнікаў. Фашысцкія вампіры арганізавалі літаральна паляванне на беларускіх дзяцей. Немцы акружалі вёскі, урываліся ў хаты, хапалі дзяцей на вуліцах і цэлымі эшалонамі адпраўлялі іх ў лагеры "донараў". У гэтых лагерах фашысцкія забойцы выкачвалі з дзяцей кроў для пералівання раненым гітлераўскім афіцэрам і салдатам. Ад вялікай страты крыві загінулі тысячы беларускіх дзяцей. Частка дзяцей, над якімі немцы не паспелі завяршыць сваіх гнусных намераў, была вывезена гітлераўцамі на тэрыторыю Польшчы, дзе дзеці разышліся па гарадах і сёлах. Урад Беларусі арганізаваў зварот іх на радзіму. У рэспубліку прыбылі ўжо першыя тры тысячы дзяцей. Большасць з іх канчаткова знясілены, распрануты, абарваны. На прыёмных пунктах, куды прыбываюць дзеці, яны адчуваюць мацярынскі клопат і ўвагу. Дзеці атрымліваюць вопратку, абутак і харчаванне. Прымаюцца меры да хутчэйшага знаходжання бацькоў прыбыўшых дзяцей. Дзеці, бацькі якіх загінулі ад рук нямецка-фашысцкіх захопнікаў, накіроўваюцца ў дзіцячыя дамы. Многіх дзяцей ўзялі на выхаванне працоўныя рэспублікі. Пры бальніцах у Брэсце, Баранавічах і Стаўбцах адкрыты спецыяльныя аддзяленні, дзе лечацца ўсе хворыя і знясіленыя прыбыўшыя дзеці. Дзяцей, накіраваных дадому, па шляху следвання абслугоўваюць сталовыя, харчовыя ларкі, адкрытыя на буйнейшых чыгуначных станцыях рэспублікі. ("Звязда" 10 января 1945 года)

Беларуская мастацкая выстаўка "Перамога" Па рашэнню ўрада Беларусі ў Мінску ў гэтым годзе адкрываецца рэспубліканская выстаўка "Перамога". На выстаўцы будзе экспаніравацца вялікая колькасць карцін аб гераічнай барацьбе беларускага народа з нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Больш 70 віднейшых мастакоў і скульптараў рэспублікі пачалі ўжо работу над палотнамі і скульптурамі для гэтай выстаўкі. Над кампазіцыйнай скульптурай "Ленін і Сталін - арганізатары беларускай дзяржаўнасці" - працуе народны мастак БССР З.І.Азгур. Заслужаныя дзеячы мастацтваў БССР А.С.Бембель і К.А.Глебаў ствараюць скульптурныя фігуры і бюсты праслаўленых герояў-беларусаў, генерала Даватара, контр-адмірала Дразда, лётчыка Талаліхіна, партызана Заслонава і другіх. Цікавую па замыслу карціну "Парад партызан у Мінску" піша заслужаны дзеяч мастацтваў БССР Е.І.Зайцаў. Над вялікай карцінай "Прылёт самалётаў у партызанскі атрад" працуе заслужаны дзеяч мастацтваў БССР І.А.Ахрэмчык. Ён жа піша карціну "Прыём таварышам Сталіным беларускіх партызан". Цікавыя карціны пра подвігі байцоў Чырвонай Арміі і партызан ствараюць мастакі П.Н.Гаўрыленка, Е.Е.Красоўскі, В.К.Цвірко, В.П.Сухаверкаў і другія. Да ўдзелу на выстаўцы "Перамога" запрашаюцца мастакі-партызаны, байцы і афіцэры Чырвонай Арміі. ("Звязда" 14 января 1945 года)

Аднаўленне калгасных электрастанцый За годы сталінскіх пяцігодак у Беларусі была праведзена вялікая работа па электрыфікацыі сельскай гаспадаркі. Перад вайной у рэспубліцы дзейнічалі 140 цеплавых і гідраэлектрастанцый, 332 трансфарматарныя падстанцыі, больш двух тысяч электраматораў, якія абслугоўвалі найбольш працаёмкія сельскагаспадарчыя работы. Электрычнасць пранікла ў самыя далёкія сёлы і вёскі рэспублікі. Больш 50 тысяч калгасных дамоў мелі электрычнае асвятленне. Нямецка-фашысцкія захопнікі поўнасцю разбурылі энергетычную гаспадарку калгасаў і сельскіх прадпрыемстваў Беларусі. Пасля гнуснага гаспадарання гітлераўцаў ні ў адной сельгасарцелі рэспублікі не аказалася электрычнай энергіі. Найбагацейшае абсталяванне немцы або вывезлі ў Германію, або знішчылі. У рэспубліцы разгарнулася вялікая работа па аднаўленню сельскай электрыфікацыі. Ужо атрымалі электраэнергію чатыры машынна-трактарныя станцыі. Закончана абсталяванне трох інкубатараў. У хуткім часе дадуць ток гідраэлектрастанцыі ў мястэчках Доўгі Мох, Харынёва, Магілёўскай обласці, і ў калгасе "Новы шлях", Мінскай обласці. Заканчваецца мантаж Капыльскай міжкалгаснай станцыі, Бабруйскай обласці. Яна дасць энергію 10-ці сельскагаспадарчым арцелям. Усяго ў бягучым годзе намечана аднавіць 60 сельскіх цеплавых і гідраэлектрастанцый. Сярод іх Лукомская станцыя, якая забяспечыць энергіяй 70 калгасаў Чашніцкага раёна, Віцебскай обласці. Таксама намечана ў 1945 годзе будаўніцтва раду электрастанцый для абслугоўвання МТС, майстэрняў, рамонтных заводаў і інкубатараў. ("Звязда" 27 января 1945 года)

45 тысяч новых домов для семей фронтовиков и партизан Во всех районах республики широко развернуто строительство жилых домов для семей фронтовиков и партизан. В городах и селах, на местах пустырей и пожарищ, воздвигаются новые благоустроенные дома. В районах, наиболее пострадавших от немецко-фашистских захватчиков, отстраиваются целые деревни. Только в одной Полесской области выстроено свыше 12 тысяч домов, в которых сейчас живут семьи фронтовиков и партизан. Энергично ведется строительство жилых домов в Гомельской, Могилевской, Пинской, Витебской и других областях. На строительстве занято несколько тысяч плотников. Ими уже построено 45490 одноэтажных домов и отремонтировано свыше 40 тысяч квартир. Из землянок и полуразрушенных жилищ семьи защитников Родины переселились в новые дома. В этом году будут выстроены еще десятки тысяч благоустроенных домов. ("Советская Белоруссия" 25 мая 1945 года) ***Орфография оригинала сохранена.-0-